De revolutie en de kunstacademie in Havana, Cuba
De revolutie en de Kunstacademie van Havana, Cuba
Na het omverwerping van Batista’s regime met de Cubaanse revolutie in 1959 zocht Fidel Castro naar een materiële uitdrukking van zijn revolutie. Het moest ook een culturele revolutie worden : kunst en onderwijs zou voor iedereen met talent toegankelijk moeten worden. In de euforie van de eerste jaren van de Revolutie kreeg de Cubaanse architect Ricardo Porro in 1961 van Castro en Che Guevara de opdracht voor het ontwerpen van een Nationale Academie voor de Kunsten op de golfbaan van de voormalige elite in Havana. Een voorbeeld voor de wereld moest het worden. Een opleiding waar ook buitenlandse studenten terecht konden. Porro betrok de Italiaanse architecten Roberto Gottardi en Vittorio Garatti in de ontwerpplannen. In een jaar tijd werd een utopisch plan getekend. De revolutie steunend zocht Porro in zijn architectuur naar de ‘gevoelige expressie van een idee’. Er werd vier jaar gewerkt aan vijf gebouwen: een opleiding voor theater, muziek, beeldende kunsten, ballet en moderne dans. De architecten besloten om regionale technieken en locale bouwmaterialen toe te passen zoals rode baksteen en terra-cotta tegels. De constructie werd van staal en beton gemaakt. De techniek die ‘Catalaans gewelf’ heette werd gebruikt om bogen en domes te maken met dunne, lichte en sterke materialen. Voor het interieur werd mahoniehout toegepast. Integratie met het landschap van de voormalige golfbaan was hun uitgangspunt, een open architectuur die zich verhield tot de natuur. De bouwstijl, met haar sculpturale en organische vormen, vormde een breuk met de modernistische tradities. Het gebouw voor de beeldende kunst bestaat uit een serie ritmische domes waarin Porro de Afro-Cubaanse sensualiteit wilde vangen. Op het binnenplein vangt een sensuele erotische sculptuur in de vorm van een vagina het water op.
De Theaterschool werd opgezet als een gemeenschapsgebouw waarin de theaterzaal centraal staat. De muziekschool van Garatti’ is gebouwd als een meer dan 100 meter lang gebouw in de vorm van een slang, gelegen op een heuvel. De balletschool bestond uit een cluster gebouwen aan de rand van de diep gelegen Quibu Rivier.
Door de Varkensbaai invasie en de raketcrises en de economische boycot in 1962 kreeg Cuba te kampen met een economische terugval. De kritiek op de bouw van de Kunstacademie groeide. Door de invloed van de Sovjet-Unie en de invoering van goedkope systeembouw kwam er steeds meer kritiek op deze architectuur die als extravagant werd afgeschilderd. Vanaf 1965 kwam de bouw stil te liggen terwijl de vijf gebouwen bijna waren voltooid. Porro verliet Cuba om zich als architect in Parijs te vestigen. Garatti werd in 1974 zelfs veroordeeld voor spionage, kort gevangen gehouden en het land uitgezet. Hij vertrok naar Italië.
In 2005, toen wij de Academie in Havana opzochten, waren delen ingestort en slecht onderhouden. De Balletschool heeft ook te lijden gehad van overstromingen van de Quibi River. De gebouwen zien er inmiddels slecht uit. Met name de muziekschool en de theaterschool. De balletschool en de beeldende kunstopleiding worden nog steeds gebruikt, veel gebeurt in de open lucht.
Het World Monuments Fund en Castro nodigden in 1999 de architecten weer uit om de gebouwen te redden van verpaupering. Er is een restauratie plan ontwikkeld en delen van de Art School worden inmiddels herbouwd of gerenoveerd.
